[nâxon xošk]

Close-fisted

در فارسی خَسیس به کسی می‌گویند که عَلاقه‌ای به خَرج کردنِ پولش ندارد. اگرچه «ناخُن‌خُشک» تا حُدودی هم معنیِ خسیس است، اما وقتی به کسی لَقبِ «ناخُن خُشک» می‌دهیم، مَنظورمان این است که این فرد عَلاوه بر خَسیس بودن، هیچ خِیر و فایِده‌ای هم برایِ دیگران ندارد. مُتِضادِ «ناخُن خُشک» در فارسی «دَست و دِلباز» است.

In Farsi, “xasis” is an adjective for people who prefer not to spend their money. “nâxon-xošk” has almost the same signification. But those nicknamed “nâxon-xošk” have an extra point since they are also useless to others. Since “nâxon-xošk” is an adjective, we can consider “close-fisted” as its closest English equivalent. The opposite of this adjective in Farsi is “dast-o-del-bâz,” which means a person with an open hand and heart, generous in one word.

گُفتگوی یک

علی: این ماه حُقوقِمون رو ندادن، نتونستم اِجاره‌خونه اَم رو بدم. دو روز دیر شده.

ستاره: خُب با صاحِب‌خونه ات صُحبت کن، بگو یکی دو هفته دیرتر اِجاره‌اَت رو می‌دی.

علی: مثلِ این که یادت رفته داریم درباره‌ی کی حَرف می‌زَنیم.

ستاره: چطور مگه؟

علی: صاحِب‌خونه‌ی من این‌قدر «ناخُن خُشکه» که برای زن و بچه‌اش خَرج نمی‌کنه، بعد اِنتِظار داری قبول کنه من دو هفته اِجاره ندم؟

ستاره: حالا چیکار می‌خوای بکنی؟

علی: مجبورم از بابام قَرض بگیرم.

ستاره: نه که بابات خیلی «دَست و دِلبازه».

علی: باز بهتر از صاحِب‌خونه‌اَمه.

goftogu-ye yek

‘Ali: in mâh huquqam ro nadâdan, natunestam ejâre(h) xune(h)-am ro bedam, do ruz dir šode(h).

Setâre(h): xob bâ sâhebxune(h)-at sohbat kon, begu yeki do hafte(h) dirtar ejâre(h)-at ro midi.

‘Ali: mesle inke(h) yâdet rafte(h) darbâreye ki dârim harf mizanim.

Setâre(h): četor mage(h)?

‘Ali: sâhebxune(h)-ye man inqadr “nâxon-xošk-e(h)” ke(h) barâye zan o bač(h)-aš xarj nemikone(h). ba’d entezâr dâri qabul kone(h) man do hafte(h) ejâre(h) nadam.

Setâre(h): hâlâ čikâr mixây bokoni?

‘Ali: majburam az bâbâm qarz begiram.

Setâre(h): na(h) ke bâbât xeyli “dast-o-del-bâz-e(h).”

‘Ali: bâz behtar az sâbxune(h)-ame(h).

Dialogue One

‘Ali: I didn’t get my salary this month, so I couldn’t pay my rent yet. Two-day delay.

Setâre(h): You can talk to your landlord and tell him you’ll pay it in a couple of weeks.

‘Ali: Have you forgotten about whom we are talking?

Setâre(h): why?

‘Ali: My landlord is so “close-fisted” that he doesn’t spend a penny for his family. How do you expect him to accept a two-week delay?

Setâre(h): So, what do you want to do?

‘Ali: I had to borrow from my dad.

Setâre(h): As if he is more generous.

‘Ali: Better than my landlord, at least.

[âb az dast načekidan]

Penny Pincher

این مَثَل هم شِکلِ دیگری از توصیفِ آدمِ خَسیس است. وقتی کسی دستش را می‌شوید، اگر دستش را خُشک نکند، اِحتمالاً چند قَطره آب از دَستش می‌چِکَد. اما آدمی که خیلی خَسیس باشد، این اِجازه را نمی‌دهد که آن چند قَطره آب از دستش به زمین بریزد، حَتا اگر نگه داشتنِ این آب برایِ خودش هیچ فایده‌ای نداشته باشد.

“âb az dasteš nemičeke” is another way of describing a stingy person. This sentence means that the person does not let a drop of their wet hand fall on the ground. If you do not drain your hand after washing, some drops of water may drip. But a stingy person would keep even those drops in his hand even if keeping it is fruitless for him. We can consider “penny pincher” as the closest equivalent to this phrase since both English and Persian expressions insist on saving even the smallest amount of things.

گُفتگوی دو

مجید: چه ژاکتِ خوشگلی پوشیدی شیوا.

شیوا: مرسی، کادوی تولده. امیر برام خریده.

مجید: امیر؟ چطور شده اون برای تو کادو خریده؟

شیوا: خُب با هم دوستیم. برای تولدم خریده.

مجید: امیر نمی‌ذاره «آب از دستش بچکه» بس که خسیسه. حتماً یه کاری باهات داره.

شیوا: تو هم خیلی بدبینی به همه.

مجید: از ما گفتن.

goftogu-ye do

Majid: če(h) žâkat-e xošgeli pušidi Šivâ.

Šivâ: mersi, kâdo-ye tavalode(h). Amir barâm xaride(h).

Majid: Amir? Četor šodde(h) un brât xaride(h)?

Šivâ: xob bâham dustim. Barâ tavalodam xaride(h).

Majid: amir nemizare(h) “âb az dasteš bečeke(h),” bas ke xasise(h). hatman ye(h) kâri bâhât dâre(h).

Šivâ: to ham xeyli badbini be hame(h).

Majid: az mâ goftan.

Dialogue Two

Majid: What a beautiful jacket.

Šivâ: Thanks. It’s a birthday gift from Amir.

Majid: Amir? How come he bought a gift for you?

Šivâ: Well, we are friends, and he bought it as a birthday gift.

Majid: Amir is a “penny pincher.” I am sure he needs you for something.

Šivâ: You are such a pessimist.

Majid: I just wanted to warn you.

[jân be(h) ‘ezrâ’il nadâdan]

Tight as Midas’s Fist

عِزرائیل، فِرشته‌ی مَرگ است. از دیدگاهِ مَذهَبی، زمانِ مرگِ هرکس از پیش مَعلوم است و وقتی که زمانِ مردنِ کسی برسد، عِزرائیل می‌آید و جان و زندگیِ او را می‌گیرد. وقتی می‌گوییم کسی «جانش را به عِزرائیل نمی‌دَهد»، یعنی آنقدر خَسیس است که حتا عِزرائیل با قُدرتی که دارد هم نمی‌تواند چیزی را که حَقَش است از آدمِ خسیس بگیرد.

In Islamic beliefs, Azrael is the angle of death. The birth and death of each person are pre-destined, so when the time ends for someone, Azreal comes to take their life. But when we say that a person “does not give his soul to Azrael” we mean they are so close-fisted that even Azrael with his supernatural power cannot take anything from them. The English equivalent for this proverb in English can be “tight as Midas’s fist”

گُفتگوی سه

نازنین: فربد، تو آقای صادقی، همسایه‌اَمون رو می‌شناسی؟

فربد: آره، چطور؟

نازنین: فکر کنم یه‌کم آدم خسیسی باشه.

فربد: چی ازش دیدی؟

نازنین: امروز با این خانم که میاد راه‌پله ها رو تمیز می‌کنه، دعواش شد.

فربد: لابد خانمه ازش پول خواسته.

نازنین: آره، تو از کجا می‌دونی؟

فربد: بابا، صادقی «جون به عزرائیل نمی‌ده»، انتظار داری به این خانمه پول بده؟

goftogu-ye se(h)

Nâzanin: Farbod, to âqâ-ye Sâdeqi ro mišnâsi.

Farbod: âre(h), četor?

Nâzanin: fekr mikonam yekam âdam-e xasisi bâše(h).

Farbod: či azaš didi?

Nâzanin: emruz bâ in xânum ke(h) miyâd râh pele(h)-hâ ro tamiz mikone(h), davâš šod.

Farbod: lâbod xânume(h) azaš pul xâste(h)

Nâzanin: âre(h), to az kojâ miduni?

Farbod: bâbâ sâdeqi “jun be ‘ezrâ’il nemide(h)”, entezâr dâri be in xânume(h) pul bede(h).

Dialogue Three

Nâzanin: Farbod! do you know Mr. Sâdeqi, our neighbor?

Farbod: Yeah, why?

Nâzanin: I think he is a bit stingy person.

Farbod: What did you see?

Nâzanin: Today he was arguing with this cleaning lady who came to clean the staircase.

Farbod: She might have asked him to give her money.

Nâzanin: Yeah, how do you know?

Farbod: Man, this Saadeqi “doesn’t give his life to Azrael,” how do you expect him to give her money?