International Day of Peace
ما انسان‌ها، پیچیده تَرین مَخلوقاتِ روی زمین هستیم که توانسته‌ایم در طولِ تاریخ با جَنگ و خُشونت عَلیهِ هَمدیگر، میلیون‌ها همنوعِ خود را از بِین ببریم. اما در مُقابل، این توانایی را هم داشته‌ایم که مَفاهیمی مانندِ صُلح و نوع دوستی را خَلق کنیم. صُلح، به عُنوانِ مَفهومی در مُقابلِ جنگ، یکی از مَفاهیمِ کُهَن در تاریخِ بَشَر به حِساب می آید. جَنگ و صُلح از جمله اَجزایِ جُدا ناشدنیِ تاریخ و زندگیِ اِجتماعیِ انسان‌ها بوده اند و ادیبان، فَلاسَفه و سیاستمدارنِ زیادی در آرزویِ رسیدن به صُلحِ پایدار تلاش کرده اند. سازمانِ مِلَل نیز، روزِ سی شهریور، بیست و یک سِپتامبر، را به عُنوانِ روزِ جَهانیِ صُلح نام گُذاری کرده است. اَدبیات، یکی از بهترین اَبزارهای آگاه‌سازی و آموزش برای رسیدن به جَهانی بهتر بوده است. به همین دلیل، برای بزرگداشت روز جهانی صلح نگاهی به اَشعارِ فارسی با مَضمونِ صُلح و انسان دوستی اَنداخته‌ایم.
We, as human beings, are the most complicated creatures on Earth who could eradicate millions of our fellowmen during violent wars. On the other hand, we also could create concepts such as peace, altruism, and humanism. Peace, along with war, is one of the oldest concepts in human life. All over human history, many scholars, philosophers, and politicians endeavored to reach worldwide peace. The United Nations has declared 21 September as the International Day of Peace to encourage any attempt that can lead to a less violent world. Literature is one of the best mediums to promote peace by providing various narratives and perspectives. Thus, in this article, we glance at the Persian poems about peace and humanism to commemorate the International Day of Peace.
صُلح و نوع دوستی در شاهنامه
در اَدَبیاتِ کلاسیکِ فارسی، صُلح و اِنسان دوستی به شِکل‌هایِ گوناگون سُتوده شده است. شاهنامه، یکی از قَدیمی‌ترین مَنابعِ اَدَبیاتِ فارسی است که ژانرِ حِماسی دارد. فِردوسی، شاعرِ پارسی‌گویِ سَده‌یِ چهارم، این اشعار را در ستایشِ قَهرمانی، شَرحِ جَنگ‌ها و دِفاع از میهَن سروده است. اگرچه در شاهنامه، جَنگ و شِرکت در آن در بسیاری از موارد برای دِفاع از کشور و مَردم در برابرِ بیگانگان، توران‌ها، کوشان‌ها یا اَعراب، بوده، اما در رَوایت‌هایِ ادبی ایرانیان هَمواره از پیشنَهادِ صُلح اِستقبال کرده‌اند و اِصرار ی بر جَنگ نداشته‌اند. فردوسی در شاهنامه بارها این فکرِ کلی را تکرار کرده است که اگر کسی سر جَنگ نداشت، باید از آغاز کردنِ جنگ دوری کرد:
Peace and Altruism in Shahnameh, Book of Kings
Peace and altruism have always been praised in Persian classical literature. Shahnameh, one of the oldest sources of Persian Literature, is an epic by Ferdowsi almost a thousand years ago. He composed these poems to admire Iranian heroes and narrate their wars against invaders. In Shahnameh, Iranians usually enter battles to defend Iran against Turans, Kushans, or Arabs invasions. However, they were open to accepting peace whenever it was possible. Ferdowsi venerated peace and friendship in his masterpiece in various ways. He repeatedly narrated the kings who avoided starting a battle:
فارسی
کسانی که با تو نَجویَند جنگ
بر ایشان مَکُن روز، تاریک و تَنگ
Phonetics
kasâni ke(h) bâ to najuyand jang
bar išân makon ruz, târik-o tang
English
Those people who are not seeking war
Do not make the world dark and tight to them
و اگر اِمکانِ صُلح وجود دارد، باید از آن استفاده کرد:
Or accepted peace whenever it was possible:
فارسی
نِشَستَند و با صُلح گفتند باز
که از کینه با هم نَگیریم ساز
Phonetics
nešastand-o bâ solh goftand bâz
ke(h) az kine(h) bâ ham nagirim sâz
English
They sat to talk about peace
Believing that with grudge they cannot organize anything
یا:
Or:
فارسی
فِرستاده را نَغز پاسخ دهیم
بدان آشتی رأیِ فَرُخ نهیم
Phonetics
ferestâde(h) râ naqz pâsox dahim
bedân âšti ra’ye farrox nahim
English
We’ll treat the emissary nicely
And regard this conciliation as auspicious
اَبیاتِ فراوانی در شاهنامه درباره‌ی بَرتری آَشتی‌جویی نِسبت به جَنگ است. رُستم، قَهرِمانِ شاهنامه، که با دیوان و دُشمنانِ زیادی جنگیده است، مَجبور به مبارزه با اِسفَندیار، قَهرمانِ روئین تَنِ شاهنامه می‌شود. رُستم بارها از اِسفَندیار می‌خواهد که از خواسته‌یِ خود دَست بردارد و صُلح را بِپذیرد. اما درنَهایَت، اِسفَندیار این آشتی‌جوییِ رُستم را نمی‌پَذیرد و او را به جَنگ فَرا می‌خواند. رُستم، پیش از آغاز این جنگ از پَروردگار می‌خواهد او را به خاطرِ این گُناه، جَنگ با اِسفندیارِ قُربانیِ قُدرت‌طَلبیِ پدر، بِبَخشَد:
Ferdowsi gives superiority to Peace over the war in different parts of Shahnameh. In the battle between Rostam, an Iranian hero, and Esfandiyâr, the invincible hero of Shahnameh, Rostam asks Esfendiyâr to accept peace, in vain. Before the war, Rostam asks God to forgive him for his sin because he knows that the young Esfandiyâr is a victim of his father’s greed in seeking power.
فارسی
هَمی گفت کای داورِ ماه و خور
فُزاینده‌یِ دانِش و فَرّ و زور
هَمی بینی این پاک جانِ مرا
روانِ مَرا هم توانِ مَرا
که من چَند کوشم که اِسفَندیار
مَگر سربِگردانَد از کارزار
تو دانی که بیداد کوشد هَمی
به من جنگ و مَردی فروشد همی
به باد اَفره این گُناهم مَگیر
تو ای آفرینَندهی ماه و تیر
Phonetics
hami goft key dâvar-e mâh-o xur
fozâyande(h)-ye dâneš-o farr-o zur
hami bini in pâk jân-e marâ
ravân-e marâ ham tavân-e marâ
ke(h) man čand kušam ke(h) Esfandyâr
magar sar begardânad as kârzâr
to dâni ke(h) bidâd kušad hami
be(h) man jang-o mardi forušad hami
be(h) bâd afreh in gonâham magir
to ey âfarinande(h)-ye mâh-o tir
English
[Rostam] said [to God]: You are the judge of Moon and Sun
You are the one who gives the glory and power
You see my body
You see my soul and my abilities
You see how much I try to convince Esfandyâr
To forget about the battle
You see his injustice toward me
And his claims for battle and masculinity
do not punish me for this sin [of fighting with him] Oh, the creator of Moon and Saturn
صُلح و نوع دوستی در اَشعارِ کلاسیکِ فارسی
رویکَردِ ستایشِ صُلح و نوع دوستی در میانِ سایرِ شاعرانِ ایرانی از جُمله سَعدی و حافظ نیز وجود داشته است. به قولِ فِیض شریفی، اَدیب و مُنتَقِدِ مُعاصِر «بُن مایه‌یِ اَدبیاتِ فارسی با عِشق، مِهر، دوستی و صُلح سِرِشته شده است.» در روزگارانِ سختِ جَنگ و بیداد، همیشه شاعران به کمکِ مردم آماده‌اند و با سُرودنِ اَشعار درباره‌ی دوستی، برادری و صُلح، اُمید را در دلِ مردم زِنده نِگاه داشته‌اند. در اینجا چند نِمونه از سُروده‌های شاعران ایرانی در قَرن‌هایِ میانی را باهم می‌خوانیم.
Peace in Persian Classic Poems
This praising approach to peace and humanism is a general view in Persian classical Literature, namely in Hafiz and Sa’di’s poems. Feyz Šarifi, an Iranian literary critic, believes that “the main theme of Persian literature is love, affection, friendship, and peace.” During the hapless days of wars, poets were saviors who kept people hopeful with their poems about peace, friendship, and brotherhood. Here are some Farsi examples from the mid-centuries:
ناصِر خُسرو، سَده‌ی پنجم
Naser Xosro, 11th century
فارسی
کارِ یَزدان صُلح و نیکویی و خِیر
کارِ دیوان جَنگ و زِشتی و شَر است
Phonetics
kâr-e yazdân solh-o nikuyi-o xeyr
kâr-e divan jang-o zešti-o šar ast
English
God is working on peace, goodness, and benefaction
Devils are working on wars, badness, and evil
نِظامی گنجوی، سَده‌ی ششم
Nezâmi Ganjavi, 12th century
فارسی
مرادی که در صُـــلح گردد تَمام
چه باید سویِ جَنگ دادن لِگام
Phonetics
morâdi ke(h) dar solh gardad tamâm
če(h) bâyad suy-e jang dâdan legâm
English
if an intention can end in peace
Why to give its control to the war?
سعدی، سده‌ی هفتم
Sadi, 13th century
فارسی
اگر پیل زوری و گر شیرِ جنگ
به نزدیکِ من صُلح بهتر زِ جنگ
Phonetics
agar pil zuri vagar šir-e jang
be(h) nazdik-e man solh behtar ze jang
English
If you are as powerful as an elephant, or a lion in a war
no difference for me since I prefer peace to war.
مولانا، سده هشتم
Rumi, 13th century
فارسی
اگر مر تو را صُلح، آهنگ نیست
مرا با تو ای جان سَرِ جنگ نیست
Phonetics
agar mar to râ solh âhang nist
marâ bâ to ey jân sar-e jang nist
English
Even if you are not tempted to make peace
I am not going to fight with you.
حافظ، سده هشتم
Hafiz, 13th century
فارسی
یک حرفِ صوفیانه بگویم اِجازت است؟
ای نور دیده، صُلح به از جَنگ و داوَری است
Phonetics
yek harf-e sufiyâne(h) beguyamat ejâzat ast?
ey nur-e dide(h), solh beh az jang-o dâvarist
English
I am going to tell you a word of Sufi if I am allowed,
The light of my eyes, peace is better than battles and judgments.
بَنی آدَم
یکی از مَشهورترین اَشعارِ فارسی درباره یِ نوع دوستی که به زبان‌‌های مُختَلِف تَرجمه شده و در سُخنرانیِ بعضی از سیاستمدارانِ جَهان نیز به کار برده شده است، شِعرِ سَعدی با بُن مایه‌ی دَرکِ رَنجِ هَمنوع است.
bani âdam
One of the most famous Persian poems about friendship, humanism, and understanding the sorrows of other fellowmen is written by Sa’di. These three lines are translated into many languages, and some politicians also recited them in their speeches on different occasions.
فارسی
بَنی آدم اَعضایِ یکدیگرند
که در آفرینش زِ یک گوهَرند
چو عُضوی به دَرد آوَرَد روزِگار
دِگر عُضوها را نَماند قَرار
تو کَز مِحنَتِ دیگران بی‌غَمی
نَشاید که نامَت نَهَند آدمی
Phonetics
bani âdam a’zây-e yekdigarand
ke(h) dar âfarineš ze yek goharand
čo ‘ozvi be dard âvarad ruzegâr
degar ‘ozvhâ râ namânad qarâr
to kaz mehnat-e digarân biqami
našâyad ke(h) nâmat nahand âdami
English
human beings are all created from one body
They are all from the same essence
If one part of body hurts
Other parts cannot remain calm
If you do not have any understanding of other people’s sorrows
You cannot be named as human being
Performed by: Ali Mo'adeli
Dick Davis translates the poem into English as follows
Man’s sons are parts of one reality
Since all have sprung from one identity;
If one part of a body hurt, the rest
Cannot remain unmoved and undistressed;
If you’re not touched by others’ pain, the name
Of “man” is one you cannot rightly claim
فارسی آموزانِ فارسیموند، این شعر را برای گرامیداشتِ روزِ جهانی صُلح برایِ ما خوانده اند.
Farsimonde’s Farsi learners recited this poem to commemorate the International Day of Peace.
اگر شما هم دوست دارید به گروهِ شعرخوانیِ فارسیموند بپیوندید، همین حالا با معلمانِ ما تماس بگیرید.
If you are interested in Persian literature and would like to join FarsiMonde’s literature classes, contact our Farsi Tutors for more information.
Leave A Comment